دبیرخانه ملی پرنده نگری با هدف توسعه زیستگاه‌ها ایجاد شد

به گزارش خبرنگار مهر، در ابتدای دهه ۸۰ شمسی و با آغاز فعالیت اکوتوریسم و زیر شاخه‌های آن در ایران، پرنده‌نگری باب شد ولی تا آن زمان معادل مشخصی برای واژه Birdwatching و Birdwatcher وجود نداشت و هر کسی کلمه مورد علاقه خود را معادل سازی کرده و بیان می‌کرد. از آن جمله می‌توان به کلمات تماشای پرندگان و تماشاگر پرنده، پرنده پایی و پرنده پا، پرنده بازی و پرنده باز، پرنده بینی و پرنده بین و … اشاره کرد. نهایتاً کلمه پرنده‌نگری و پرنده‌نگر مورد تأیید قرار گرفت.

پرنده‌نگری فعالیتی بر پایه احترام به طبیعت و لذت بردن از دنیای زیبا و پر راز و رمز پرندگان است. این فعالیت بیشتر به گردشگری نزدیک است و از زیر شاخه‌های مهم توریسم تلقی می‌شود. پرنده‌نگری جستجو و پیداکردن گونه‌های آزاد و وحشی پرندگان، لذت از تماشای آنها، در صورت امکان عکس‌برداری از آن‌ها و اضافه کردن نام و سایر مشخصات گونه به لیست مشاهدات (Life List) هر فرد است.

در اصل پرنده‌نگری یک فعالیت تفریحی _ علمی بوده که به واسطه داشتن جاذبه‌های فراوان مورد استقبال بسیاری از مردمان علاقمند به طبیعت قرار گرفته است. در حال حاضر پرنده نگری پرطرفدارترین و پردرآمدترین شاخه اکوتوریسم در دنیاست. به طوری که پرنده‌نگری یکی از تفریحات محبوب ده‌ها میلیون نفر در سراسر دنیا محسوب می‌شود. جاذبه دیگر این فعالیت، محل اجرای آن است. برای تماشای پرندگان آزاد و وحشی باید به محیط باز و طبیعت رفت. ممکن است ساعت‌ها و گاهی روزها در طبیعت به دنبال پرنده‌ها گشت.

پرنده‌نگرها افرادی مشتاق و در حال مطالعه، سفر و تلاش برای جستجو و یافتن پرنده‌های آزاد و وحشی، خصوصاً گونه‌های جدید هستند. برای پرنده‌نگرها احترام به قوانین طبیعت و رعایت کلیه اصول مرتبط با اکوتوریسم یک اصل محسوب می‌شود.

در بسیاری از کشورهای پیشرفته، افراد از سنین پایین پرنده‌نگری را می‌آموزند و تلاش می‌کنند تا آخر عمر بتوانند تمام یا اکثر پرندگان دنیا را رکورد کرده و از تماشای آنها لذت ببرند. اگر چه غالب پرنده‌نگرها تحصیلات مرتبط با پرنده و طبیعت ندارند، اما بسیاری از آنها به واسطه علاقه‌مندی، استمرار در کار و ارتباط مستقیم با پرنده‌ها، جزو محققین و دانشمندان برجسته در زمینه پرندگان هستند و گزارشات و مقالات آنها در مجامع علمی مورد پذیرش و احترام است.

شرط لازم برای پرنده نگر شدن علاقمندی به طبیعت و دنیای زیبای پرندگان است که با تجهیز شدن به وسایل لازم و شروع سفر، این امر محقق می‌شود. با این تعریف همه افراد خانواده و یا جامعه فارغ از نوع جنسیت، سن و سال، موقعیت اقتصادی و اجتماعی، می‌توانند یک پرنده‌نگر خوب و حرفه‌ای باشند.

در پی این موضوع در سال‌های گذشته اقداماتی برای ترویج پرنده نگری انجام می‌گرفت. پیش از این باشگاه پرنده نگری ایرانیان تشکیل شده بود و جسته و گریخته فعالیت‌هایی در سطح کشور برای این منظور انجام می‌شد. اما این بار در حاشیه هجدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع وابسته دبیرخانه ملی پرنده نگری توسط استان خوزستان ایجاد و یک غرفه را به خود اختصاص داد. هدف از تشکیل این دبیرخانه ملی، شناسایی پرندگان و ترویج فرهنگ پرنده‌نگری برای مردم است.

پس از ایجاد این غرفه، دبیرخانه فعالیت خود را به صورت رسمی‌تر آغاز می‌کند. رضا علی اصل مدرس اکوتوریسم و پرنده‌نگری در گفتگو با خبرنگار مهر در این باره بیان کرد: حفاظت از زیستگاه‌ها و توسعه پرنده نگری از جمله اهداف این دبیرخانه بوده است.

وی گفت: پرنده نگری جزو معدود شاخه‌های گردشگری است که یک گردشگر برای آن به صورت تخصصی وارد ایران می‌شود. ما در این غرفه تلاش کردیم تا پیوند جوامع محلی را با پرنده نگری مشخص و معرفی کنیم در این غرفه جوراب‌هایی با نقش پرنده برای معرفی به معرض نمایش گذاشته شده که حاصل دسترنج بانوان است. همچنین پرنده‌های چوبی ساخته شده را در غرفه گذاشته‌ایم که یک هنرمند آن را ساخته است. ما نباید پرندگان و زندگی آنها را دور از خودمان بدانیم باید آنقدر مردم را درباره زندگی آنها درگیر کنیم که روی محیط زیست پرندگان حساسیت نشان دهند.

علی اصل گفت: از طرفی تمام بخش‌ها و ارگان‌هایی که به پرنده نگری ربط دارند در این غرفه حضور پیدا کردند از جمله منابع طبیعی، دفتر حفاظت از تالاب‌ها، اداره کل میراث فرهنگی استان خوزستان، محیط زیست، وزارت میراث فرهنگی کمیته طبیعتگردی و غیره. همچنین در این غرفه از کتاب «پرندگان خراسان جنوبی» نیز رونمایی شد.

ایران دارای ۵۷۷ نوع گونه پرنده است که ۴۰۴ گونه آن در استان خوزستان است. به همین دلیل دبیرخانه آن برای اولین بار از سوی محیط زیست استان خوزستان و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی راه‌اندازی شد. چون این استان از نظر تنوع پرندگان در کشور دارای رتبه اول است. حالا قرار است محیط زیست، مناطق حفاظت شده مستعد برای پرنده‌نگری و مسیرهای پرنده‌نگری را به دبیرخانه اعلام کند تا میراث فرهنگی با سازوکارهای موجود نظیر فعالان موسساتی که دوره‌های پرنده‌نگری را آموزش دیده‌اند، مسیرها را به گردشگران معرفی کنند تا پرنده‌نگاری رونق یابد.

همچنین در نمایشگاه گردشگری طی مراسمی با حضور شینا انصاری، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست و محمد جهانشاهی دبیر کمیته ملی طبیعت گردی و گردشگری سبز وزارت میراث فرهنگی در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری از پوستر دبیرخانه ملی پرنده‌نگری ایران رونمایی شد.

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در بازدید از این نمایشگاه گفت: حفظ زیبایی‌های طبیعت و در عین حال توجه به مخلوقات خداوند و جلوگیری از آسیب به آنها، بسیار ارزشمند است. ما در حال تنظیم ضوابطی با وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در حوزه گردشگری سبز هستیم که در نتیجه آن، گردشگری پایدار را توسعه خواهیم داد و ضمن توسعه گردشگری، خطرات کمتری برای زیستگاه‌های طبیعی ایجاد خواهیم کرد.

وی درباره وظایف سازمان حفاظت محیط زیست در توسعه گردشگری نیز اظهار داشت: وظیفه ما حفاظت از عرصه‌های محیط زیستی است و در همین راستا تلاش می‌کنیم آسیب‌های کمتری به زیستگاه‌های طبیعی و محیط زیست وارد شود.