والدین به این ۵ ترس و دغدغه کودکان کلاس اولی خود پاسخ دهند!

مهر نوشت: همان طور که می‌دانیم ورود به مدرسه برای هر فرد، هیجان‌انگیزترین لحظات زندگی در دوران کودکی به حساب می‌آید. پدرها و مادرها می‌دانند که با پا گذاشتن فرزندشان به مدرسه، دریچه‌ای تازه به دنیای جدید با هدف و ویژگی‌های خاص به روی آنان گشوده می‌شود.

در این محیط ناشناخته و ابهام‌آلود کودک مهارت خواندن، نوشتن و حساب کردن را کسب می‌کند و برای دنیای فردا و آینده پرفراز و نشیب آماده می‌شود بنابراین والدین باید کودک خود را برای ورود به محیط جدید یعنی مدرسه آماده کنند.

شکل‌گیری شخصیت و چگونگی رشد روانی کودک بیش از همه در گرو عملکرد خانه و مدرسه است؛ در جامعه ما بسیاری از خانواده‌ها اطلاعات مختصری از مقتضیات رشد و بهداشت روانی کودک خویش دارند و به همین دلیل از میان کودکانی که وارد مدرسه می‌شوند بسیاری از آنها دچار مشکلات قابل توجه در ابعاد مختلف رفتاری، عاطفی و شناختی می‌شوند.

رفتن به کلاس اول، یکی از رویدادهای جالب و لذت بخش دوران کودکی است. مدرسه در عین حال که می‌تواند محیطی امن و توأم با شادی و نشاط برای کودکان باشد ممکن است محیطی پر از تنش و اضطراب هم برای آنان به شمار آید.

کودک خردسال دیروز، تبدیل به دانش‌آموز امروز می‌شود و مدرسه رفتن به عنوان مهمترین وظیفه او محسوب می‌شود؛ این امر در حالی است که تا چند روز پیش که کودک در خانه سرگرم بازی بود نیازی به تلاش برای بزرگ شدن و قبول مسئولیت نداشت. این تغییر و تحول در زندگی کودک موجب می‌شود تا او در میان خانواده کمی پرتوقع، کج خُلق و بدرفتار شود تا حدی که گاهی انتظار دارد مادر یا پدرش به جای او تکالیف مدرسه‌اش را انجام دهند وظایف شخصی او را به عهده بگیرند و حتی لباس به تن او بپوشانند.

گروهی از کودکان برای نخستین روز مدرسه روز شماری می‌کنند و گروه دیگر از مواجه شدن با مدرسه دچار ترس و وحشت می‌شوند؛ رفتن به مدرسه از یک طرف مقدمه‌ای برای آغاز دوستی‌ها و تلاش‌های دسته جمعی کودکان است و از طرف دیگر زمانی برای جدایی از پدر و مادر و دور بودن از محیط خانه یا حتی پذیرش برخی بی‌عدالتی‌ها ست.

کلاس نیز در عین حال که محل جمع شدن و وحدت گروهی است، می‌تواند محلی برای آغاز و رشد اضطراب‌ها و نگرانی‌های کودک باشد؛ در این میان نقش والدین و اطرافیان کودک از یک سو و آموزگاران و مربیان مدرسه از سوی دیگر بسیار حساس و مهم است.

اغلب کودکان نگران چگونگی برآورده شدن نیازهای اولیه خود هستند و هیچ تصوری از خواست و انتظارات پدر و مادر خود ندارند؛ موضوعاتی که فکر کودکان کلاس اول را در محیط مدرسه به خود مشغول می‌دارد و آنها را دچار ترس و اضطراب می‌کند، بسیار متفاوت از آن تصوراتی است که والدین دارند؛ در نتیجه آنها کمتر می‌توانند شرایط فرزند خود را درک کنند و در رفع مشکل به او کمک کنند.

در ادامه موضوعاتی که می‌تواند موجب نگرانی کودکان کلاس اولی شود را بیان می‌کنیم:

اگر گم شدم چه کار کنم؟

به نظر کودکان خردسال، مدرسه، فضای ناشناخته‌ای است که اتاق‌های بیشماری دارد که ممکن است در آن گم شوند!

به منظور کاستن از ترس و اضطراب کودک ضمن هماهنگی با مسئولان مدرسه او را با حیاط و سایر محیط‌ها ی مورد نیاز آشنا کنید. به کودک اجازه بدهید که کلاس‌ها و فضای مدرسه را ببیند و با آن ارتباط عاطفی برقرار کند. با عوامل مدرسه و به خصوص معلم کلاس کودک آشنا شده و زمینه معرفی و گفتگو ی او را با معلم فراهم کنید. این کار موجب آرامش کودک می‌شود و به میزان زیادی از نگرانی‌های او می‌کاهد.

اگر کودک شما از سرو یس‌های مدرسه استفاده می‌کند ممکن است از اینکه در حیاط و راهروهای مدرسه سرگردان شود، دچار ترس و دلهره شود. در چنین شرایطی بهتر است برای چند روز اول بازگشایی مدارس با همراه شدن با سرویس مدرسه یا رساندن او به مدرسه وی را در پیدا کردن مسیر مدرسه کمک کنید؛ وجود نشانه‌های برجسته مانند میدان یا فروشگاه‌های بزرگ و یا سینما در مسیر مدرسه می‌تواند ضمن شناخت مسیر اعتماد به نفس بیشتری در کودک ایجاد کند.

محل کلاس و اسم آموزگارش را به او یاد بدهید و چند ین بار با او تمرین کنید تا اگر در مدرسه سرگردان شد بتواند به راحتی کلاس خود را پیدا کند و یا از معلمش کمک بگیرد.

چگونگی برخورد والدین با این موضوعات بسیار مهم است چنانچه کودک از چهره و نگاه والدین نگرانی و استرس را حس کند تشویش ذهنی او بیشتر شده و توصیه و راهنمایی ما نتیجه عکس خواهد داد. پس لازم است والدین در این ارتباط به خودشان مسلط باشند.

بدون تو می‌ترسم!

اغلب کودکان زمانی که روز اول مدرسه از والدین جدا می‌شوند، مضطرب و پریشان می‌شوند و این امری طبیعی است و اگر کودک در این رابطه مورد سرزنش و نکوهش والدین و مسئولان مدرسه قرار گیرد اعتماد به نفس خود را از دست داده و مشکلات متعددی برای او به وجود خواهد آمد.

یادتان باشد در چنین شرایطی به کودک اطمینان دهید که می‌تواند در مدرسه دوستان جدیدی پیدا کند و در موقع نیاز از آنها کمک بگیرد. برای رفع این مشکل بعضی از آموزگاران به کودکان اجازه می‌دهند برای چند روز کتاب یا یکی از اسباب‌بازی‌های مورد علاقه خودشان را به کلاس بیاورند.

چنان که قرار است هر روز به دنبال فرزند خود بروید با اطمینان دادن به این که هنگام تعطیل شدن مدرسه منتظر او خواهید ماند از دلهره و تشویش خاطر او کاسته خواهد شد. بیان خاطرات خوش دوران کودکی پدر و مادر از مدرسه می‌تواند ضمن همانندساز ی کودک با آنان در آرامش او نقش مؤثری داشته باشد؛ چنانچه با وجود به کار بستن تمام راهکارهای معلم و راه‌حل‌های پیش رو نتوانستید در هفته اول فرزندتان را برای بردن به مدرسه از خود جدا کنید هر چه سریع‌تر به یک مشاور و متخصص روانشناسی کودک مراجعه کنید.

دستشویی مدرسه کجاست؟!

در اغلب مدارس سرویس‌های بهداشتی خارج از ساختمان اصلی مدرسه قرار دارد و برای کودکان دانستن محل دستشویی از مهمترین و اصلی‌ترین چالش‌های ذهنی آنهاست و حتی باعث می‌شود که به خاطر همین مشکل علاقه‌ای به مدرسه رفتن نشان ندهند.

یادتان باشد بهتر است با همکاری مربیان محل سرویس بهداشتی را از قبل به فرزندتان نشان دهید تا هنگام نیاز به آن سردرگم و مضطرب نشود. زیپ، دکمه و بند شلوار معمولاً در دستشویی رفتن کودک را دچار مشکلاتی می‌کند. بهتر است در انتخاب لباس مدرسه به این نکته مهم توجه کنید. بی‌توجهی به این موارد ممکن است باعث شود کودک از سرویس بهداشتی استفاده نکند و با خودداری لطمات جبران‌ناپذیر جسمی و روحی به او وارد شود.

نگرانی از بسته شدن در توالت و باز نشدن آن نیز یکی از مشکلاتی است که فکر کودک را به خود مشغول می‌کند! در این ارتباط نیز دست‌اندرکاران مدرسه باید چاره‌ای بیندیشند و شرایط آرامش خاطر کودک را فراهم کنند.

اگر گرسنه شدم چه کار کنم؟

یکی از نگرانی‌های کودک در مدرسه تغذیه است، او در منزل بدون دغدغه به خوراکی‌های زیادی دسترسی دارد اما در مدرسه ممکن است این شرایط برای او فراهم نشود یا محل مناسبی برای خوردن تغذیه پیدا نکند. یادتان باشد بهتر است مادر هنگام درست کردن تغذیه روز از او کمک بگیرد تا فرزندش بداند چه چیزی را همراه خود به مدرسه می‌برد و با آمادگی ذهنی تغذیه نیم روز خود را میل کند بهتر است خانواده و معلمان شرایطی را فراهم کنند که کودکان در کنار هم و حتی باهم تغذیه خود را صرف کنند، اثر تربیتی این کار بسیار ارزشمند است و می‌تواند روحیه مشارکت و قدرت تعامل کودکان را افزایش دهد.

چه کسی دوست من می‌شود؟

از دیگر موضوعاتی که فکر اغلب کودکان را به خود مشغول می‌کند این است که آیا در مدرسه می‌توانند دوستانی پیدا کنند؟ این فکر باعث ایجاد دلهره و اضطراب در آنها می‌شود. در روزهای آغازین مدرسه فرزندتان را همراهی کنید و با معرفی او به آموزگار و هم کلاسی‌هایش آرامش را به او هدیه دهید، سعی کن ید با رفتار قابل مشاهده، اعتمادتان را به معلمان و مربیان مدرسه بروز دهید تا فرزند شما از این طریق احساس امنیت لازم را به دست آورد.

به بیان دیگر اگر والدین نسبت به صلاحیت و شایستگی آموزگاران، مربیان و مدیر مدرسه تردید داشته باشند این احساس عیناً به کودک منتقل می‌شود و او را دچار اضطراب و نگرانی می‌کند.

یادتان باشد کودک مضطرب و نگران آمادگی عاطفی و روانی لازم را در مدرسه ندارد و این موضوع می‌تواند روی توجه، تمرکز و کیفیت یادگیری و به دنبال آن پیشرفت تحصیلی‌اش تأثیر منفی داشته باشد، سعی کنیم دلایل و شرایطی را که می‌تواند روی آمادگی عاطفی و روانی کودکمان تأثیر بگذارد را شناسایی کنیم و آن‌ها را کاهش دهیم، چنانچه والدین کلاس اولی خودشان در شناخت این عوامل مهارت کافی را ندارند حتماً از معلم کودک خود راهنمایی‌های لازم را دریافت کنند و در این راه مراجعه به مشاور کودک می‌تواند آن‌ها را در زودتر رسیدن به این هدف کمک کند.