افسوس برای جایزه نگرفتن از یک جشنواره/ کشف استعداد بدون جلوه‌گری

مهر: هادی مقدم‌دوست فیلمنامه‌نویس و کارگردان سینمای ایران که فعالیت حرفه‌ای خود را از سینمای کوتاه آغاز کرده است، درباره اولین مواجهه خود با جشنواره فیلم‌کوتاه تهران گفت: اولین مواجهه من با جشنواره فیلم کوتاه تهران مربوط به سال‌های ۶۴ و یا ۶۵ است، سالی که اولین فیلم کوتاهم را ساخته بودم و به جشنواره «سینمای جوان» ارائه دادم. آن سال‌ها این جشنواره، «سینمای جوان» نام داشت و سال‌ها بعد اسم آن را به جشنواره فیلم کوتاه تهران تغییر دادند.

وی ادامه داد: در آن سال یک فیلم سوپرهشت ساخته بودم و آن را به جشنواره ارائه کردم که پذیرفته نشد. آشنایی من با جشنواره دقیقاً همزمان بود با شروع ساختن فیلم کوتاه. قبل از آن نوجوانی بودم دوازده ساله که هنوز علاقه‌مند به سینما نبود اما تا علاقه‌مند شدم کلاس رفتم و برای انجمن سینمای جوان فیلم ساختم و همان‌موقع خبردار شدم یک چیزی وجود دارد به نام جشنواره که در آن فیلم‌ها را برای علاقه‌مندان سینما روی پرده نشان می‌دهند و به بهترین‌هایش جایزه هم می‌دهند.

کارگردان فیلم سینمایی «عطرآلود» درباره تغییر نگاه خود نسبت به این رویداد از سال‌های هنرجویی تا به امروز، توضیح داد: واقعیت این است، نگاهی که در آن سال‌ها به جشنواره داشتم بیشتر یک جای شلوغ و پر از فیلمساز بود که همه درباره سینما حرف می‌زنند و فیلم‌های همدیگر را تماشا می‌کنند و می‌توانند تا صبح -حتی در خیابان- درباره سینما و فیلم‌های هم حرف بزنند. جشنواره فیلم کوتاه با جشنواره فجر فرق داشت. در فجر فیلمسازان معروف و حرفه‌ای که سخت‌یاب بودند و امکان صحبت با آن‌ها وجود نداشت حضور داشتند، اما در جشنواره فیلم کوتاه فیلمساز یکی بود هم‌سن و سال خودت و اگر خودش را نمی‌گرفت و دماغ سربالا نبود، می‌شد با او حتی دوست هم بشوی. می‌شد حتی بروی و به فیلم بعدی‌اش کمک هم بکنی‌.

وی ادامه داد: آن سال‌ها مثل حالا وفور فضای آموزشی نبود و اگر بود ورود به آن از خود فیلم ساختن سخت‌تر بود. برای همین مواجهه با جمعیت‌های فیلمسازی، یا تنها محدود به کانون فیلمی بود که وجود داشت یا همین چند روز جشنواره فیلم کوتاه. در طی چند روز جشنواره فیلم کوتاه می‌توانستی ده‌ها علاقه‌مند به سینما را ببینی و دوست شوی تا هم‌بحث و هم‌درس سینما داشته باشی.

مقدم‌دوست در ادامه گفت: نگاه من آن موقع به جشنواره فیلم کوتاه اینگونه بود. از لحاظ رقابت و جایزه هم متاسفانه من هیچوقت در جشنواره فیلم کوتاه جایزه نگرفتم. فقط یکبار در یک جشنواره منطقه‌ای جایزه بهترین فیلمنامه را گرفتم که دو جلد کتاب و سه حلقه فیلم سوپر هشت بود. نگاهم به جشنواره همان بود که گفتم؛ محل یادگیری و تبادل معلومات سینمایی.

وی افزود: حالا هم نگاهم به جشنواره فیلم کوتاه تقریباً همان است. حالا گاهی داور و یا هیات انتخاب این جشنواره هم شده‌ام، عضو شورای سیاست‌گذاری بوده‌ام، کارگاه داشته‌ام و از این خدمت‌ها هم به جشنواره داشته‌ام. اما اصل جشنواره برایم حضور بین فیلمسازان کوتاه است. فکرش را بکنید واقعاً خارق‌العاده است که بین ده‌ها و حتی صدها نفر فیلمساز و علاقه‌مند هم‌زبان سینما باشی و درباره سینما حرف بزنی. معاشرت سینمایی مزیت خیلی از جشنواره‌های فیلم بوده که به دلایل مختلف کم‌جان شده است اما در جشنواره فیلم‌کوتاه معاشرت سینمایی همچنان در حد بالایی وجود دارد و بسیار مزیت ارزنده‌ای است. بعضی جشنواره‌ها هوشمندانه این معاشرت‌های سینمایی را در ساختار جشنواره قرار می‌دهند و گعده‌های سینمایی می‌سازند اما در جشنواره فیلم کوتاه این داستان به صورت خودجوش برقرار است.

کارگردان «سر به مهر» تصریح کرد: جشنواره فیلم کوتاه تهران بدون اینکه زیاد جلوه‌گری کند، محل رشد فیلمسازانی‌ است که قصد ساختن فیلم بلند دارند. حتی محل تقویت رزومه اهالی و عوامل حرفه‌ای سینماست. جشنواره فیلم کوتاه را خیلی از تهیه‌کنندگان زیرنظر دارند، این جشنواره محل رصد بچه‌های بااستعداد است. جایی‌ است که بچه‌های فیلمساز برای خود رزومه موثر و امتیازات فیلمسازی کسب می‌کنند. جشنواره فیلم‌کوتاه تهران غیر از نقش‌آفرینی جدی در توسعه فیلم‌کوتاه به عنوان یک قالب هنری، نقشی غیرقابل انکار در پیشنهاد فیلمساز و عوامل سینمایی به سینمای ایران دارد.

وی درباره مهمترین ویژگی فیلمسازان برخاسته از سینمای کوتاه هم با تأکید بر کلیدواژه «جرأت» توضیح داد: فیلمساز کوتاه تجربه جرات‌ورزی‌های زبانی را دارد. فیلمساز کوتاه باید در این عرصه به‌طور طبیعی اهل تجربه در زبان و صنایع لفظی و بدایع سینمایی‌ باشد، پس او کسی است که مدل فیلم ساختنش از روی کلیشه و یک نگاه ترسیده که فقط مبتنی‌بر مادیات است، نیست. آن‌ها لذت و فواید و منطق‌های تجربه در زبان و بدایع زبانی را نه فقط فهمیده که حس کرده‌اند برای همین وقتی بخواهند فیلم بلند هم بسازند با جرات فیلم می‌سازند. حتی اگر روزگار آن‌ها را وادار به رفتن به سمت کلیشه کند، باز خوب یادشان مانده که هنر عرصه جرأت‌ورزی‌های نحوی و زبانی‌ است.

مقدم‌دوست در پایان درباره توجه به هوش مصنوعی و ابزارهای مدرن در جشنواره فیلم‌کوتاه تهران هم گفت: تمام این ابزار جدید را باید شناخت و به کار گرفت. از هیچ چیز جدید نباید گذشت. جشنواره اگر حواسش به این موضوعات است یعنی دارد با تکنولوژی و خدمات مجازی پیش می‌رود اما باید این توجه متوازن باشد که هنرمندان وابسته این دستیارهای مجازی و لوازم تکنولوژیکی نشوند. خلاقیت مخصوص هنرمند است. این وسایل هنرمند نیستند و به هنرمند و برای ایده‌های هنرمند و تسهیل در انجام امور باید خدمت بدهند و دستیار هنرمند شمرده شوند.

چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد.