فیلم‌کوتاه باید چه سهمی از «اکران» داشته باشد؟/ هیچ توقعی نداریم!

مهر: یکی از مهمترین دغدغه‌ها برای هر فیلمسازی، یافتن مسیری برای ارتباط سهل و در عین حال گسترده با مخاطبان بالقوه خود است. معروف است که می‌گویند یک فیلم تا زمانی که مخاطب آن را تماشا نکند، متولد نمی‌شود و برپایه همین قاعده هم طبیعتاً باید برای هر محصولی در مختصات «سینما» به فرمولی برای ارتباط با مخاطب رسید.

سینمای کوتاه هرچند از منظر فرآیند ارتباط با مخاطب و چرخه اقتصادی، ماهیتی کاملاً متفاوت از سینمای بلند دارد و نمی‌توان با قواعد حاکم بر چرخه اکران عمومی برای آن برنامه‌ریزی کرد اما صورت مسئله آن را هم نمی‌توان به راحتی پاک کرد. بالاخره فیلم‌کوتاه نیاز به سازوکاری دارد تا مخاطب بالقوه خود را به سالن سینما بکشاند و این همان اصلی است که پایه آزمون و خطا در دوره‌های مختلف برای «اکران فیلم‌کوتاه» شده است.

گروه سینمایی «هنروتجربه» باوجود تمام ای‌کاش‌ها و حسرت‌ها تا به امروز یکی از بهترین بسترها را برای عرضه فیلم‌کوتاه بر پرده سینما فراهم آورده است، اکران فیلم‌های کوتاه در این گروه سینمایی هم البته فرود و فرازهایی داشته است و به همین دلیل هر از گاهی نیاز به آسیب‌شناسی هم دارد.

بسته فیلم کوتاه «سیمرغ» شامل فیلم‌های «ارفاق» به کارگردانی رضا نجاتی، «شریف» به کارگردانی محمد علیزاده‌فرد، «دآبر» به کارگردانی سعید نجاتی و فیلم کوتاه «برنو» به کارگردانی محمد ثریا هستند که از ۱۹ خرداد اکرانشان در گروه «هنروتجربه» آغاز شده است. اهمیت این بسته هم قرار گرفتن آثاری در کنار هم است که همگی موفق به دریافت سیمرغ فجر شده‌اند و از این منظر می‌تواند برای مخاطبان حرفه‌ای‌تر سینمای ایران کنجکاوی‌برانگیز باشند.

فیلم کوتاه «دآبر» در سی و هشتمین دوره، فیلم کوتاه «ارفاق» در چهلمین دوره، فیلم کوتاه «برنو» در چهل و یکمین دوره و فیلم کوتاه «شریف» در چهل و دومین دوره جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بخش کوتاه را از آن خود کرده‌اند.

همزمان با این اکران و در قالب گفت‌وگو با ۲ کارگردانی که فیلم خود را در این بسته عرضه کرده‌اند، به بررسی عملکرد گروه «هنروتجربه» در زمینه اکران فیلم‌کوتاه پرداخته‌ایم.

جریانی مبارک که نیاز به تقویت دارد

سعید نجاتی کارگردان باسابقه سینمای کوتاه که این روزها فیلم‌کوتاه «دابر» را در قالب بسته «سیمرغ» در حال اکران در گروه «هنروتجربه» دارد، درباره انتظارات فیلمسازان سینمای کوتاه از این گروه سینمایی گفت: مدتی است که گروه سینمایی «هنروتجربه‌» مجدد جان گرفته و به فیلم‌های کوتاه هم توجه نشان می‌دهد. راستش را بخواهید اگر به وضعیت قبل از سال ۹۸ نگاه کنیم تا پیش از بروز بحران کرونا، اکران یک فیلم در گروه «هنروتجربه» خیلی اتفاق ویژه‌ای محسوب می‌شد، مخصوصاً برای بچه‌های فیلم‌کوتاه که به دنبال فرصتی برای دیده شدن آثارشان بودند.

وی ادامه داد: بعد از مدتی و زیر سایه کرونا، جایگاه این گروه سینمایی هم افول و شور و هیجان این گروه فروکش کرد. این در حالی است که «هنروتجربه» مصداق ایجاد شور و حرارت در سینماگران جوان بود. اخیراً بار دیگر شاهد همین شور و حال هستیم. اکران بسته فیلم‌کوتاه «اتاق فرار» که با استقبال هم همراه شد، یادآور دورانی بود که فیلم‌های کوتاه، شرایط بسیار خوبی در اکران تجربه می‌کردند.

این کارگردان سینمای کوتاه تأکید کرد: من به‌عنوان فیلمساز، فراتر از مسئولان «هنروتجربه»، از دولتمردان و متولیان ارشد مانند رئیس سازمان سینمایی و وزیر ارشاد می‌توانم انتظار داشته باشم که نه از ما که حمایت‌شان را از گروه «هنروتجربه» بالا ببرند. هر چقدر «هنروتجربه» قدرت‌مندتر شود به نفع سینمای ایران است. قطعاً بخش تجاری سینما مهم است و همه ما به آن باور داریم اما بالاخره بخشی از سینما هم جریان تولید فیلم‌های هنری‌تر است که آن‌ها هم نیاز به دیده شدن دارند.

وی افزود: گروه «هنروتجربه» اساساً برای همین مأموریت متولد شد تا بتوانیم نشان دهیم که این جریان است که سینمای ایران را در جهان نمایندگی می‌کند و طبیعتاً با حمایت از «هنروتجربه»، بازخوردهای بهتری هم از طرف مخاطبان شاهد خواهیم بود.

نجاتی در ادامه درباره پیشنهاد خود برای بهبود فرآیند اکران فیلم‌های کوتاه در گروه «هنروتجربه» هم گفت: به نظر می‌رسد اگر گروه سینمایی «هنروتجربه» و نهادهایی مانند انجمن سینمای جوانان دست به دست هم بدهند و مدیران بالادستی هم کمک کنند، این جریان می‌تواند تقویت شود. اگر ظرفیت اکران ویژه‌تری به این فیلم‌ها اختصاص داده شود دو الی سه هفته اکران برای دیده شدن آن‌ها کفایت می‌کند. خاطرم هست زمانی اکران فیلم‌ها تا سه ماه هم ادامه پیدا می‌کرد اما در شرایط فعلی، فکر می‌کنم بازه زمانی کوتاه با ظرفیت اکران و سانس بیشتر می‌تواند مؤثرتر باشد.

توقعی نداریم، تبلیغ کنید

محمد علیزاده‌فرد کارگردان فیلم‌کوتاه «شریف» هم درباره اکران این فیلم‌کوتاه در گروه «هنروتجربه» گفت: اساساً در سینمای کوتاه، آثار فرصت کمی برای دیده‌شدن در اختیار دارند. گروه «هنروتجربه» این بستر را فراهم کرده است تا فیلم‌های کوتاه هم بتوانند در قالب بسته‌های مشترک، پیش روی مخاطبان قرار بگیرند. این اتفاق فی‌نفسه جای تشکر دارد و هرچقدر سانس‌بندی‌ها و اطلاع‌رسانی‌هایی که منجر به بهتر دیده شدن این فیلم‌ها می‌شود، بیشتر باشد، قطعاً برای ما و جامعه فیلم‌کوتاه هم اتفاق بهتری رقم خواهد خورد.

وی تأکید کرد: واقعاً ما توقع خاصی از مدیران گروه سینمایی «هنروتجربه» نداریم و همین اندازه که کمک کرده‌اند تا فیلم‌های کوتاه شرایط بهتری برای دیده شدن داشته باشند، از آن‌ها ممنونیم. توقع‌مان همین اندازه است که تمام پتانسیل‌های موجود، صرف بهتر دیده شدن و تبلیغ بهتر شود تا مخاطبان بیشتری امکان تماشای فیلم‌های ما را داشته باشند.

علیزاده در پاسخ به اینکه چه پیشنهادی برای بهبود فرآیند اکران فیلم‌های کوتاه در گروه «هنروتجربه» دارد، عنوان کرد: واقعیت این است که در شرایط فعلی تبلیغات سینمایی و به‌طور خاص تبلیغ فیلم‌های کوتاه، محدود به اینستاگرام و شبکه‌های اجتماعی شده است. اگر برد این تبلیغات بتواند به‌گونه‌ای افزایش پیدا کند که طیف گسترده‌تری از مخاطبان در جریان اطلاع‌رسانی‌ها قرار بگیرند، قطعاً به نتایج مطلوب‌تری هم خواهیم رسید.

وی تأکید کرد: متأسفانه اکران‌های گروه «هنروتجربه» کمتر در صداوسیما تبلیغ می‌شود و اگر این امکان فراهم می‌شد تا تلویزیون هم همراهی بیشتری با این چرخه‌های اکران داشته باشد، قطعاً فیلم‌های کوتاه، مخاطبان بیشتری می‌توانست داشته باشد. بالاخره همین بچه‌های سینمای کوتاه، چند سال دیگر قرار است در سینمای بلند و یا حتی در چرخه سریال‌سازی برای تلویزیون مشغول به کار شوند. کمااینکه همین امروز هم خیلی از فعالان حوزه‌های حرفه‌ای فیلمسازی، همان استعدادهایی هستند که زمانی در سینمای کوتاه مشغول بودند.

این کارگردان در پایان یادآور شد: پس بهتر دیده شدن آثار این سینماگران، اتفاقی است که فایده آن بعدها به همه سینمای ایران و همه ارگان‌های فرهنگی و هنری خواهد رسید. کاش صداوسیما از همین منظر، همراهی بیشتری برای اطلاع‌رسانی و تبلیغ بهتر فیلم‌های کوتاه داشته باشد.