معرفی ایران فرهنگی در یک مستند/وقتی موضوعات زرد بیشتر طرفدار دارد

محسن کوقان کارگردان مستند «ما و اقبال» که به تازگی از شبکه مستند نیز پخش شده است، در رابطه با انتخاب این سوژه و چرایی تولید مستند با این موضوع به خبرنگار مهر گفت: مسئله ایران، فرهنگ و اندیشه ایرانی و زبان فارسی اصولاً جز مهمترین مسائل هویتی ما ایرانی‌ها است و اگر بتوانیم از زاویه نگاه دیگری مثل اقبال لاهوری از ظرفیت‌ها و اهمیت زبان فارسی برای مخاطبان بگوییم، می‌توانیم به اهمیت تاریخ، فرهنگ، اندیشه و شعر فارسی بپردازیم و این عناصر هویتی را که از موضوعات مهم در فرهنگ ما است، مرور کنیم.

وی با اشاره به اینکه دغدغه اصلی‌اش در ساخت این مستند، مطرح کردن ایران فرهنگی بوده است، افزود: در این مستند ابعاد نظری ایران فرهنگی را در کنار نقش زبان فارسی بررسی کرده ایم، زبان فارسی در ساده‌ترین کارکرد ابزاری برای ایجاد ارتباط استفاده می‌شود، اما این سطحی‌ترین و ساده‌ترین نگاه به زبان است و باید توجه داشت که زبان ظرف فکری و نظری ما را پوشش می‌دهد و به همین واسطه است که اقبال این جمله مشهور را می‌گوید که «فقط زبان فارسی است که اندیشه و تفکر من و ابعاد نظری من را پوشش می‌دهد» و به همین واسطه سراغ تولید این مستند رفتیم.

وی با اشاره به اینکه ایده پردازی آغاز مسیر تولید مستند است، در رابطه با فرایند و مدت زمان تولید این اثر عنوان کرد: مجموعه فعالیت‌هایی نظیر ایده‌پردازی، تشکیل اتاق فکر، مشورت گرفتن‌ها، پژوهش‌های مکتوب بر اساس پژوهش‌های اقبال، گفت و گو با اساتید و کارشناس و دیگر فرایندهای تولید مستند چیزی حدود ۲ سال طول کشید.

این مستندساز با اشاره به اینکه چالش فراگیری برای مستندهایی با محوریت فرهنگی وجود دارد، گفت: اصولاً گفته می‌شود مستندهایی با موضوعات فرهنگی و نظری و اندیشمندانه مخاطب ندارد و مستندهایی در رابطه با موضوعات سیاسی، مسائل زرد و اتفاقات روز مورد پسند است. متأسفانه سازمان‌ها و دست اندرکارها نیز این باور را دارند در حالی که مسائل فرهنگی و اندیشه‌ای جز مهمترین عناصر فرهنگی ما است و منظومه وجودی ما را شکل می‌دهد اما تولید این مستندها از ابتدا با عدم حمایت و چنین چالش‌هایی مواجه است اما امیدوارم پژوهش‌ها و تلاش‌ها در راستای اعتلای فرهنگ ادامه پیدا کند.

وی با اشاره به این که در تولید این مستند، دغدغه حوزه فرهنگ را دارد، یادآور شد: مستند «ما و اقبال» در حوزه فرهنگ و اندیشه کنجکاوی می‌کند و معتقدم فرهنگ مهمترین ساختار یک جامعه است. اگر این موضوعات با حمایت رسانه‌ای همراه شود قطعاً برای مخاطب جذاب خواهد بود.

وی در پایان صحبت‌هایش عنوان کرد: مخاطب امروز ایرانی از درون با چالش‌های عمیق روحی، روانی فکری و فرهنگی مواجه است و امیدوارم روزی سازمان‌ها و نهادهای ما به این نقطه اشتراک برسند که صرفاً ساخت موضوعات سیاسی روز و زرد و سطحی به مخاطب کمک نمی‌کند و موضوع اصلی مسائل درونی مخاطب ایرانی است و به نظرم نیاز به حمایت جدی از آثار در حوزه اندیشه، فرهنگ و ابعاد نظری داریم.

مستند «ما و اقبال» به تهیه کنندگی زهیر مقدسی روایتی از زندگی و میراث اقبال لاهوری شاعر و متفکر بزرگ جهان اسلام است.

این مستند محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که در «خانه مستند» تهیه و تولید شده است.

دیگر عوامل این مستند عبارتند از پژوهشگر: محمدحسین پرستش، تصویربردار: مهدی رضایی، تدوین: حمیدرضا مرادی، مترجم: یونس رضایی عارف، گوینده: فائزه احمدی.