«راه طی‌شده» مرتضی آوینی شنیدنی شد/ نصرالله قادری قربانی همیشه!

مهر: آیین رونمایی نمایشنامه «راه طی‌شده» به قلم نصرالله قادری با حضور کوروش زارعی رییس مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری، برگزار شد.

زارعی در ابتدای این نشست، گفت: ۳ سال پیش با نصرالله قادری برای نگارش این اثر صحبت کردیم. بد است که حوزه هنری هستیم و هفته هنر انقلاب را به نام شهید مرتضی آوینی برگزار می‌کنیم ولی هیچ قدم هنری در راستای این شخصیت بزرگوار برنداشته‌ایم. آقای قادری سال‌ها در مجله سوره هم‌نفس با شهید آوینی بوده و تجربه زندگی در کنار سیدمرتضی آوینی باعث شده تا با اشراف کامل نسبت به شخصیت این شهید بزرگوار، نمایشنامه را بنویسد.

وی در ادامه سخنان خود درباره شخصیت نصرالله قادری نیز بیان کرد: آقای قادری دارای وجوهات شخصیتی است که هنوز کشف نشده‌اند. ایشان به عنوان یک نویسنده، مدرس و هنرمند مدام خود، دانش و اطلاعات خود را را به‌روز می‌کند و دانشجویان شیفته شخصیت، نوع دیدگاه و جهان‌بینی ایشان می‌شوند.

زارعی تاکید کرد: امیدوارم تئاتر ایران قدر این هنرمند دارای دیدگاه را بداند.

رییس مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری سپس به ناچیز بودن قرارداد نگارش نمایشنامه «راه طی‌شده» اشاره و تصریح کرد: آقای قادری با یک قرارداد بسیار ناچیز این اثر را نوشت که دستمزد واقعی ایشان نبود و تنها به دلیل ارادتی که به شهید مرتضی آوینی داشت نگارش این اثر را پذیرفت.

وی اظهار امیدواری کرد که نمایشنامه «راه طی‌شده» در سال جاری یا نهایتا سالگرد شهادت سیدمرتضی آوینی در سال آینده، روی صحنه برود.

در ادامه این مراسم صادق رشیدی از دوستان و همکاران نصرالله قادری به ارایه نقطه‌نظرات خود درباره شخصیت قادری و دیدگاه‌های وی پرداخت و گفت: من از سال ۱۳۸۰ شاگرد آقای قادری بودم. ایشان در حوزه تئاتر و درام در مسیر جست‌وجوی حقیقت است و کمتر کسی در میان هنرمندان تئاتر توان قرارگرفتن در این وادی را داشته است.

وی یادآور شد: بعضی در تئاتر کار می‌کنند ولی زندگی نمی‌کنند ولی برخی همچون آقای قادری علاوه بر زندگی واقعی در تئاتر، در مسیر جست‌جوی حقیقت قرار دارند و رنج‌های متعددی را متحمل می‌شوند.

رشیدی درباره نمایشنامه «راه طی‌شده»، توضیح داد: این نمایشنامه چندین پیش‌متن دارد، از طرفی مبتنی بر جهان‌بینی نهج‌البلاغه است و از طرفی مبتنی بر اثری از خود شهید آوینی و ترکیبی از این پیش‌متن‌ها است.

وی با بیان اینکه قادری از زبانی استعاره‌ای در نگارش «راه طی شده» استفاده کرده و این نمایشنامه یک اثر اجتماعی با نگاه به روز به جامعه است، اظهار کرد: زمانی تئاتر اجتماعی خواهد شد که هنرمند تصویر زمانه خود را به درام تبدیل کرده و به تصویر بکشد.

وی در ادامه به نظر برخی منتقدان مبنی بر دشوار بودن نمایشنامه‌های نصرالله قادری اشاره کرد و یادآور شد: دشواری متن‌های نصرالله قادری به این دلیل است که رفتن به سراغ آثار او نیازمند بینشی فلسفی، دینی و اجتماعی است. قادری متکی به یک فضای ذهنی و در عین حال در اتصال با واقعیت و حقیقت، درامی را خلق می‌کند و سبک منحصر به فرد خود را دارد. معتقدم قادری در مکتب حقیقت فعالیت می‌کند. نویسنده‌ای که فاقد دیدگاه باشد آثارش به دل نمی‌نشیند. دیدگاه قادری باعث درخشان‌ شدن آثار او شده است. ما تبلور روح دوران را در این آثار می‌بینیم.

سپس نصرالله قادری نمایشنامه‌نویس و کارگردان با سابقه تئاتر و نویسنده نمایشنامه «راه طی‌شده»، تاکید کرد: روزگاری قرار بود اثری برگرفته از نهج‌البلاغه برای «عصر معاصر» نوشته شود که بنده نمایشنامه «قربانی همیشه» را نوشتم که به دلیل نگارش این متن قربانی همیشه‌گی در وزارت ارشاد شدم. جلوی نمایشنامه گرفته شد، بعد از مدتی چاپ شد ولی با نظر مدیرکل‌های نمایشی در انبار خاک می‌خورد و علیرغم مجوز اجرا، اجازه اجرا ندارد.

وی ادامه داد: بعد از «قربانی همیشه»، نمایشنامه «مظلوم‌ترین تنها، تنهاترین مظلوم» را درباره شهید بهشتی نوشتم و سومین اثر از مجموعه نیز نمایشنامه «راه طی‌شده» است که بر اساس خطبه «شقشقیه» مولا علی (ع) آن را نوشته‌ام.

قادری در ادامه بخش‌هایی از نمایشنامه «راه طی‌شده» را خوانش کرد که این خوانش در لحظاتی با بغض و تاثر وی همراه بود.

این نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر بعد از خوانش‌ صحنه‌هایی از «راه طی‌شده» یادآور شد: در ایران نمایشنامه‌خوانی به این شکل است که یک صحنه‌خوان وجود دارد و بازیگران نیز نقش‌ها را می‌خوانند ولی اصل نمایشنامه‌خوانی در دنیا این است که نویسنده اثر خود را می‌خواند. این کاری است که در ایران کم‌تر اتفاق افتاده و استاد بیضایی از معدود چهره‌هایی است که اثر خود را خوانش کرده است. دلیل نمایشنامه‌خوانی این است که متن با تمام احساسی که نویسنده در هنگام نگارش آن داشته، خوانده شود. من هم با تمام احساسی که «راه طی‌شده» را نوشته بودم، آن را خواندم.

در پایان این مراسم از نمایشنامه «راه طی‌شده» رونمایی شد.