چالش‌های پیش‌رو تیم‌ها در لیگ ملت‌های والیبال

مهر: امیر طلوع‌کیان که به تازگی ریاست کمیته کنترل مسابقات والیبال قهرمانی زیر ۱۷ سال پسر جهان را برعهده گرفته است و تجربه بسیاری در زمینه تدوین قوانین، مقررات، تقویم و فرمول رویدادهای بین‌المللی دارد در خصوص وضعیت و قوانین لیگ ملت‌ها در سال ۲۰۲۴ و روش برگزاری سال آینده اطلاعاتی ارائه داده است که در ادامه می‌خوانیم:

– مهمترین مسأله‌ای که امسال با آن روبه‌روییم و در سال ۲۰۲۸ هم تکرار خواهد شد، لزوم حضور پرقدرت همه شرکت‌کنندگان است تا در پایان مرحله مقدماتی تکلیف آخرین سهمیه‌های المپیک از طریق رده‌بندی جهانی مشخص شود. مهم است که همه تیم‌ها به ویژه تیم‌هایی که به المپیک راه یافته‌اند، با رعایت کامل بازی جوانمردانه و قدرتمند در لیگ ملت‌ها حاضر شوند چون نتیجه تمام بازی‌ها در رده‌بندی جهانی تأثیر مستقیم دارد و سرنوشت سه سهمیه المپیک در بخش زنان (به علاوه بالاترین رتبه‌های آسیا و آفریقا) و چهار سهمیه المپیک در بخش مردان (به علاوه بالاترین رتبه آفریقا) را رقم می‌زند. به همین منظور علاوه بر هشدار رعایت بازی جوانمردانه به همه شرکت‌کنندگان، در جریان مسابقات نیز یک مشاور حقوقی از سوی فدراسیون جهانی در هر شهر میزبان ناظر فنی را همراهی می‌کند تا به مسائل مربوطه با استنادات حقوقی رسیدگی شود. همچنین کمیته‌های حقوقی و انضباطی و پنل اخلاق به صورت تمام‌وقت مسابقات را زیر نظر دارند.

– با توجه به اهمیت رده‌بندی جهانی و برای اینکه همه چیز نزد تیم‌ها و علاقه‌مندان روشن باشد، پیش از هر مسابقه کم‌وکیف تغییر پوئن‌های دو تیم در رده‌بندی جهانی تحت تأثیر هر شش نتیجه ممکن بازی، در صفحه اختصاصی مسابقات اعلام می‌شود. به این ترتیب پیش از بازی همه می‌دانند که در صورت رقم خوردن هر نتیجه‌ای در بازی، پوئن‌های رده‌بندی جهانی چه تغییری می‌کند.

– در به‌روزرسانی مقررات لیگ ملت‌ها امسال هر تیم می‌تواند علاوه بر ۱۴ بازیکنی که هر هفته لیست می‌کند، ۴ بازیکن رزرو را هم در لیست نهایی‌اش بگنجاند و حتی همراه داشته باشد، تا در صورت نیاز پس از هر بازی بتواند ترکیب ۱۴ نفره جدیدی را برای بازی بعدی‌اش معرفی کند. به همین دلیل ممکن است در بولتن اختصاصی هر روز از مسابقات لیست جدیدی از تیم‌ها منتشر شود.

تا سال گذشته لیست اولیه تیم‌ها ۳۰ بازیکن و لیست هفتگی هر تیم ۱۴ بازیکن را شامل می‌شد که فقط تغییر پزشکی در لیست ۱۴ نفره مجاز بود آن هم با این قید که بازیکن خارج‌شده از لیست تا پایان هفته نمی‌توانست تیم را همراهی کند. ولی حالا تیم مجاز است هر شب ترکیبش را تغییر بدهد و حتی بازیکنی را که روز قبل از لیست هفتگی خارج کرده دوباره به خدمت بگیرد. لیبروها هم کماکان تا یک ساعت پیش از آغاز هر بازی در لیست ۱۴ نفره قابل تغییرند.

– تغییر زمین بازی در پایان هر ست به روال گذشته برگشته و محدودیت سال قبل در خصوص درخواست تایم‌اوت نیز حذف شده، به نحوی که هر تیم در هر ست دو تایم‌اوت می‌تواند درخواست کند، درست مثل المپیک. فاصله بین ست‌های دوم و سوم به دلیل مصاحبه کوتاه تلویزیونی ۵ دقیقه و فاصله میان باقی ست‌ها ۳ دقیقه است که البته این می‌تواند در صورت درخواست تلویزیون به ۵ دقیقه افزایش پیدا کند. اگر چنین درخواستی مطرح شود، به تیم‌ها اطلاع‌رسانی مجددی صورت خواهد گرفت.

همچنین بنا شد با امکانی که نرم‌افزار جدید مسابقات فراهم کرده، ارنج تیم‌ها در اسکوربورد سالن نمایش داده شود تا دیگر شاهد خطای ارنج یا درخواست مکرر تیم‌ها برای اعلام بازیکن زننده سرویس از داور و منشی که بیشتر هم برای نگه‌داشتن بازی مطرح می‌شود، نباشیم. تلاش ما در وضع مقررات و استفاده از تکنولوژی این است که از یک طرف درصد خطای انسانی در تصمیم‌گیری‌ها را پایین بیاوریم، و از طرف دیگر کمک کنیم بازی با توقف کمتر و با ثبت امتیاز در اثر اجرای مهارت‌ها همراه باشد تا این قبیل خطاها و جریمه‌ها.

– امسال حضور تکنولوژی را پررنگ‌تر خواهیم داشت. البته به طور کلی در خصوص استفاده از تکنولوژی در بازی باید بدانیم که بر اساس امکانات موجود و شرایطی که ممکن است رخ بدهد همیشه پیش از بازی کیفیت استفاده از تکنولوژی به اطلاع تیم‌ها می‌رسد و همچنین در خلال بازی مربیان در جریان میزان کارکرد آن قرار می‌گیرند. اما تا این لحظه تست‌های ثبت اتوماتیک خطای پای زننده سرویس با موفقیت انجام شده و علاوه بر اوت‌وداخل، این بخش هم اتوماتیک به تبلت داور منتقل می‌شود، که در این صورت این درخواست از فهرست چلنج‌ها حذف می‌شود. همچنین به لطف دوربین‌های پیشرفته‌ای که توپ را با دقت بالا تعقیب و نرم‌افزارهایی که شبیه‌سازی می‌کنند، عبور توپ از فضای پشت آنتن به داور اطلاع داده می‌شود. امیدواریم به زودی بتوانیم توپ رد را هم با دوربین بزنیم. خیلی به این مرحله نزدیک شده‌ایم ولی تا از کارکرد صددرصد صحیح تکنولوژی مطمئن نباشیم و احتمال خطا به صفر نرسد، اجرایی نمی‌شود.

از طرف دیگر داور چلنج دیگر صرفاً وظیفه دستیاری داور اول در انتخاب زاویه و دوربین تصمیم به چالش گرفته شده را ندارد، بلکه او موظف است در تمام طول بازی هر ۲۵ دوربین ست‌شده در زمین را کنترل کند و هر خطا و تخلفی را که از چشم داور اول پنهان مانده، به او اعلام و در صورت لزوم جهت تصمیم‌گیری به تبلت او منتقل کند. به همین دلیل هم دیگر چنین نیست که از همه داوران فعال یا داوران بازنشسته به عنوان داور چلنج استفاده شود. بلکه به این بخش به شکل تخصصی نگاه می‌شود و برای این کار داور مخصوص به آن آموزش داده می‌شود.

مساله تخصصی‌شدن ارکان برگزاری مسابقات چیزی است که به طور جدی دنبال می‌کنیم. به عنوان مثال ثبت آمار فنی عملکرد فردی و تیمی شرکت‌کنندگان در مسابقات همچون سال گذشته توسط آنالیزورهای حرفه‌ای مورد تأیید فدراسیون جهانی صورت می‌گیرد. حتی در خصوص منشی الکترونیک هم دیگر تنها افرادی می‌توانند در این بخش فعالیت کنند که از فدراسیون جهانی گواهی پایان دوره و موفقیت در آزمون آنلاین کار با نرم‌افزار را دریافت کرده باشند، نه به انتخاب میزبان یا بر اساس نوبت‌های مرسوم. تنها جایی که کاملاً بر عهده میزبان است استفاده از داوران محلی به عنوان داور رزرو است تا آنها در جمع کادر داوری رویداد بین‌المللی حضور داشته باشند و عملاً از چندوچون اجرای قوانین و مقررات آگاه بشوند.

همچنین توانایی در تکلم روان به زبان انگلیسی از سوی داوران مد نظر قرار گرفته، چون از امسال هدست داور اول به بلندگوی سالن متصل است و او باید تصمیمات بحث‌برانگیز یا تغییر تصمیم خود را به زبان انگلیسی بازگو کند تا همه متوجه بشوند در بازی چه اتفاقی رخ داده و چه تصمیمی اتخاذ شده است. این مساله در مرحله نهایی سال گذشته با موفقیت تست شد.

– فرمول مسابقات نسبت به گذشته تغییر نداشته و چون از سال آینده لیگ ملت‌ها ۱۸ تیمی می‌شود، امسال سقوطی صورت نمی‌گیرد و حضور هر ۱۶ تیم در سال آینده گارانتی شده است. قهرمان چلنجرکاپ امسال همراه با بالاترین تیم در رده‌بندی جهانی که هنوز در لیگ ملت‌ها حضور ندارد، دو تیم جدید لیگ ملت‌ها در سال ۲۰۲۵ خواهند بود. بنابراین امسال آخرین دوره چلنجرکاپ را برگزار خواهیم کرد که با توجه به درخواست‌های پرتعداد میزبانی و شرکت در این رویداد می‌توانم بگویم از پراهمیت‌ترین مسابقات امسال خواهد بود چون آخرین مسافر VNL را مشخص می‌کند. دیگر از سال بعد آخرین تیم رده‌بندی لیگ ملت‌ها سقوط می‌کند و بالاترین تیم رده‌بندی جهانی که در لیگ ملت‌ها حاضر نیست، جایگزین می‌شود. البته با این قید که تیم سقوط‌کننده حتی اگر بالاترین رتبه رده‌بندی را هم داشته باشد، نمی‌تواند از این مقررات استفاده کند. یعنی باید دست‌کم یک سال با لیگ ملت‌ها خداحافظی کند.

نحوه تقسیم ۱۲ بازی هر تیم در مرحله مقدماتی هم نوعی باز تنظیم قاعده‌مند از روش سوئیسی است، به نحوی که هر تیم با اکثر تیم‌های شرکت‌کننده بازی کند، تعداد بازی‌های تیم‌ها برابر باشد، هیچ دو تیمی بیش از یک بار با هم بازی نکنند و در عین حال نوعی از تقسیم قدرت و برابری در چیدمان بازی‌ها بر اساس جایگاه تیم‌ها در رده‌بندی جهانی لحاظ شود، آن هم در بازه زمانی سه هفته‌ای که از سوی شورای لیگ ملت‌ها برای برگزاری مرحله مقدماتی در نظر گرفته شده است.

بر همین اساس در پایان لیگ ملت‌های گذشته ابتدا ۱۶ تیم حاضر در این مسابقات بر اساس رده‌بندی جهانی از یک تا شانزده به ترتیب به چهار دسته چهار تیمی تقسیم شدند تا سپس برای هر تیم در هر هفته با یکی از تیم‌های هر دسته چهار تیمی مسابقه چیده شود، که البته این چیدمان همیشه پس از انتخاب میزبان‌ها صورت می‌گیرد.

در پایان لیگ ملت‌های ۲۰۲۳ در بخش مردان ۱۶ تیم رقابت‌ها در رده‌بندی جهانی از یک تا شانزده به ترتیب عبارت بودند از: لهستان، ایالات متحده، ایتالیا، برزیل، ژاپن، فرانسه، آرژانتین، اسلوونی، صربستان، ایران، هلند، ترکیه، کوبا، آلمان، کانادا و بلغارستان. اگر ایران را مثال بزنیم، این تیم همراه با صربستان، هلند و ترکیه در دسته چهار تیمی سوم قرار می‌گیرد و حالا بازی‌هایی که برایش چیده شده، این است که در هفته اول با ایتالیا (دسته اول)، آرژانتین (دسته دوم)، صربستان (دسته سوم)، کوبا (دسته چهارم)، در هفته دوم با ژاپن (دسته دوم)، برزیل (دسته اول)، ترکیه (دسته سوم)، بلغارستان (دسته چهارم)، و هفته سوم با هلند (دسته سوم)، آلمان (دسته چهارم) فرانسه (دسته دوم) و ایالات متحده (دسته اول) خواهد بود.