ضرورت تولید مجموعه انیمیشن‌های داخلی در کمیت بالا

به گزارش خبرنگار مهر، مرکز انیمیشن سوره طی چند سال اخیر فعالیت های مختلفی در عرصه تولید انیمیشن های سریالی و سینمایی داشته است. بخشی از پویانمایی های تلویزیونی برای کودکان که اتفاقا پربیننده هم شده اند محصول این مرکز بوده است. سارا مومنی دانشجوی دکتری مدیریت رسانه در این یادداشت مروری بر آثار این مرکز داشته است.

متن این یادداشت را در زیر می‌خوانید:

«جهان نمایشی دوران کودکی ما با «هاچ زنبور عسل»، «باخانمان»، «بابالنگ‌دراز»، «لوک خوش‌شانس» و «ملوان زبل» و غیره پر می‌شد و صرف سرگرمی‌بخشی و گذر زمان، کافی بود که پای این کارتون‌ها بنشینیم. حالا باگذشت چند دهه، صنعت انیمیشن ایران به پیشرفت‌های قابل‌توجهی رسیده و با محوریت دو اصل مهم سرگرمی‌بخشی و آموزش، انیمیشن‌های مختلفی در قالب‌های سریال و سینمایی تولید می‌کند. جدیت و رسمیت صنعت انیمیشن در ایران زمانی پررنگ شد که در سال ۱۴۰۲ بنیاد ملی پویانمایی با هدف حمایت از نهادهای تولید نمایشی تاسیس شد. در این میان سازمان سینمایی سوره، یکی از نهادهایی است که در کنار مراکز سریال و سینمایی، مرکزی مختص به تولید انیمیشن دارد. «مرکز انیمیشن سوره» در کنار تولید و اکران سالانه حداقل یک انیمیشن بلند سینمایی، از ابتدای امسال تاکنون ۹ مجموعه انیمیشن و بیش از ۴۲۰ قسمت را روی آنتن تلویزیون برده و تولید انیمیشن‌های دیگر را هم در برنامه دارد. این ۹ انیمیشن «موتورها»، «گروه فریاد»، «بیا آشتی کنیم»، «بیگی و دوستان»، «زوزو»، «با بابام»، «چهل پله زیر زمین ۲»، کمیک‌موشن «زیتون سرخ» و «مزرعه شادی» هستند.

کودک و نوجوان، سریال یا سینمایی؟

بخش «کودک» دو پلتفرم نمایش خانگی «فیلیمو» و «فیلم‌نت» را که می‌بینیم با حجم حیرت‌انگیزی از انیمیشن‌های جدید خارجی مواجه می‌شویم که لزوماً همه آنها کیفیت فنی خوبی ندارند، اما در کمیت بالا و گاه با شخصیت‌ها و مضامین تکراری در حال تولید و انتشار هستند. در این میان، شاید این مسئله به ذهن بیاید که تاثیر انیمیشن‌های بلند سینمایی بیش از مجموعه‌های چند قسمتی است و همچنین بازده مالی انیمیشن‌های سینمایی بیش از مجموعه‌هاست و همین دلایل، اولویت تولید سینمایی بر سریال را منطقی به نظر برساند؛ اما باید گفت به دلایل مختلف، انیمیشن سریالی و سینمایی هر دو مهم‌ هستند و نباید تولید یکی، دیگری را به حاشیه براند. ما در انیمیشن سینمایی با یک داستان بلند با ساختار و زمان مشخص و یک اثر منحصربفرد مواجه هستیم اما در مجموعه انیمیشن قسمت‌های متعددی داریم. مخاطب به واسطه تدوام قسمت‌ها با شخصیت‌ها بیشتر آشنا شده و ارتباط بلندمدت‌تری نسبت به سینمایی با مجموعه خواهد داشت.

در کنار سرگرمی‌بخشی انیمیشن، «آموزش کودکان» در تولیدات مجموعه‌ای امکان بیشتری دارد؛ مجموعه‌های انیمیشن اغلب با مخاطب هدف کودک ساخته شده و به شکلی جذاب و سرگرم‌کننده مفاهیم آموزشی، اخلاقی و اجتماعی را منتقل می‌کنند. در واقع، در کنار والدین، مدرسه و گروه همسال، کودکان و نوجوانان با مجموعه‌های انیمیشن به عنوان بازوی فرهنگی جامعه در حوزه کودک و نوجوان مواجه هستند، این نکته به این دلیل است که در تولید مجموعه انیمیشن، فرصت برای روایت داستان‌های مختلف، تغییرات شخصیت‌ها و موضوعات مختلف بیشتر است و نیازی به تمرکز بر یک داستان و موضوع واحد همانند انیمیشن‌های سینمایی نیست. درواقع با مجموعه‌های انیمیشن، کودک در یک بازه زمانی قابل‌توجه با مربی‌ای نامرئی مواجه است که به او راه و مسیر رفتار، کلام و زندگی را می‌آموزد. پس ضرورت تولید مجموعه انیمیشن‌های داخلی در کمیت بالا، بیشتر درک می‌شود. برهمین اساس مرکز انیمیشن سوره تمرکز تولیداتش فقط بر سینمایی نبوده و مجموعه‌های مختلفی را تولید کرده و در دست تولید دارد.

تنوع موضوعات انیمیشن در تولیدات سوره

مجموعه‌های تولید و منتشرشده مرکز انیمشن سوره منحصر به یک موضوع نبوده و موضوعات مختلف تربیتی و آموزشی را با تمرکز بر ۴ رویکرد «خانواده»، «قهرمان»، «جهان دختربچه‌ها» و «آموزش» با خلق جهان داستان‌های جدید و متنوع دربرمی‌گیرد. مثلاً در مجموعه انیمیشن «موتورها» با موتورسیکلتی ۷ ساله به نام «سوسو» مواجه هستیم که به علت شغل پدر، همراه خانواده به شهر کوچکی مهاجرت کرده و در مرزعه پدربزرگش زندگی می‌کنند. این انیمیشن با تمرکز بر رویکرد «خانواده»، مخاطب کودک را با مسائل مختلف و حل این مسائل مواجه می‌کند. در انیمیشن «گروه فریاد» با رویکرد قهرمان و آموزش کاراکتر آقای فریاد را می‌بینیم که مربی ورزش جوانی است که با ۴ شاگرد خود مسائل پیش‎آمده در محله را حل می‌کنند. «همدلی»، «اتحاد» و «تلاش برای حل مسئله» از جمله مفاهیمی است که این انیمیشن روی آن متمرکز است. در مجموعه «با بابام» که اولین پروژه خلق جهان داستان در مرکز انیمیشن سوره است، با رویکرد مغفول‌مانده، جدید و البته لازم «جهان دختربچه‌ها» مواجه هستیم که با محوریت تعامل دختر و پدر در فرهنگ ایرانی-اسلامی قصه‌ها و ماجراهای مختلفی را برای کودکان روایت می‌کند. پس از استقبال قابل‌توجه مخاطبان و حضور این انیمیشن در جشنواره‌های مختلف و دریافت جوایز فصل دوم این انیمیشن در حال تولید است. «با بابام» برنده بهترین اثر سریالی در سیزدهمین جشنواره بین‌المللی پویانمایی تهران شده است. برهمین اساس مرکز انیمیشن سوره با استراتژی تنوع موضوع در قصه‌پردازی برای کودکان، به تولیدات خود ادامه می‌دهد. در استاپ‌موشن (انیمیشن خمیری) «بیا آشتی کنیم» تعامل دو همسایه و ماجراهای میان آنها به تصویر کشیده شده که مخاطب کودک تا بزرگسال را دربرمی‌گیرد. این انیمیشن پس از حضور در جشنواره‌های بین‌المللی از اول دی امسال از شبکه نهال در حال پخش است.

جهان داستان و شخصیت‌های فانتزی و جدید در تولیدات سوره

نکته قابل‌توجه دیگر در تولیدات مجموعه مرکز انیمیشن سوره، تنوع و خلاقیت در خلق جهان داستان و شخصیت‌های فانتزی است. در مجموعه موتورها، شخصیت‌های داستان را «موتورسیکلت‌ها» تشکیل می‌دهند و جهان داستان آنها نیز در همین فضا، طراحی شده است؛ مثلاً نام شهر کوچک پدربزرگشان «کلاچ‌تپه» است. در مجموعه «مزرعه شادی» با ۵ شخصیت حیوان اهلی مواجه هستیم که هرکدام شغلی دارند و در قسمت‌های مختلف یاد می‌گیرند چگونه با وجود تفاوت‌هایشان کنار هم زندگی کنند. شخصیت اصلی در مجموعه «بیگی و دوستان»، یک اسب آبی است؛ کاراکتری که پیش از این کمتر مورد توجه طراحان و نویسندگان انیمیشن بوده که اغلب به سراغ حیوانات معمول مانند خرگوش، خرس یا سگ رفته‌اند. شخصیت‌های فانتزی و خیالی مجموعه انیمیشن «چل پله زیر زمین (۱)» با استقبال زیاد کودکان مواجه شد و فصل دوم این انیمیشن تولید و از شبکه پویا در حال پخش است. در این انیمیشن دانشمندی به نام «دکتر تور» گونه‌های زیستی منقرض‌شده در باغ موزه را به زمین برمی‌گرداند و با دستیارش «کوشا» مسائل مختلف این موجودات را حل می‌کنند. شخصیت اصلی در انیمیشن «زوزو» یک جوجه تیغی است که به جذابیت بصری انیمیشن افزوده است.»