«پل آزادی» یک حماسه است/ تلاش یک ملت برای آزادسازی خرمشهر

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی موزه سینما، همزمان با هفته دفاع مقدس، عصر روز دوشنبه دوم مهر مستند «پل آزادی» در موزه سینما نمایش داده شد و پس از آن جلسه نقد و بررسی با حضور مهدی مدنی کارگردان اثر، محمد داوودی فیلمبردار پیشکسوت و تهیه‌کننده و مهرداد فراهانی پژوهشگر سینمای مستند برگزار شد.

مهدی مدنی در ابتدای این جلسه درباره روند تولید این مستند گفت: ابتدا می‌خواهم به خانواده‌های داغ‌دیده معدنچیان طبس تسلیت بگویم. ما شاهد جنگ بوده‌ایم و می‌دانیم اتفاق بسیار وحشتناکی است. اینکه به مخاطبان نشان دهیم اتفاقاتی که در خرمشهر رخ داد، بسیار غیر انسانی بود کاری است که ما فیلمسازان باید انجام بدهیم.

وی ادامه داد: وقتی با شرایط امروز به این فیلم‌ نگاه می‌کنیم متوجه می شویم که یک شهری چقدر مظلومانه مورد حمله قرار گرفت. در خرمشهر یک‌سری جوانان پای کار آمدند و از سرزمین و شهرشان دفاع کردند و با هرچیزی که در توانشان بود مقابل ارتش عراق ایستادند تا زمانی که پلی ساخته شد و از همه جای سرزمین دورهم جمع شدند و این شهر را از دشمن پس گرفتند.

مدنی درباره فیلمبرداری این مستند گفت: من شناخت زیادی از آقایان محمد داوودی و فرهاد صبا داشتم و مطمئن بودم که نتیجه کار این دو بزرگوار می‌تواند محور اصلی اثر باشد. البته از تمام مراکز ایران فیلمبردار به خرمشهر فرستاده شده بود و حجم فیلم‌ها بسیار زیاد شده بودند اما محور اصلی کار براساس آثار این دو عزیز بود.

این کارگردان پیشکسوت افزود: من حضور فیزیکی در کنار فیلمبرداران نداشتم و آن‌ها براساس ذهنیت خودشان زاویه دوربین و موارد مختلف را انتخاب می‌کردند. مسلما فیلمبرداری در آن شرایط بسیار مشکل است اما من به آن‌ها اطمینان داشتم.

کامکار برای موسیقی یک ریال نگرفت

وی در ادامه گفت: نمی‌توانم بگویم چند ساعت راش در اختیار داشتیم اما یکی از اتاق‌های ما در آن زمان پر از فیلم بود. ما روزها و ساعت‌های زیادی با تدوینگر مستند فقط راش‌ها را تماشا می‌کردیم تا بتوانیم از میان آن‌ها صحنه‌هایی را انتخاب کنیم. این موضوع را به جرات می‌گویم که من به عنوان کارگردان به عمد هیچ صحنه‌ای را حذف یا اضافه نکردم و آنچه شما تماشا کردید تنها ذهنیت من بود.

مدنی درباره موسیقی نیز گفت: در آن روزها همه در شرایط سختی قرار داشتند و صداوسیما گزارش‌هایی منتشر می‌کرد که خسته کننده شده بود. درنتیجه ما تصمیم گرفتیم در فیلم به جای نریشن از موسیقی استفاده کنیم. آقای کامکار و خانواده‌شان به تازگی از سنندج به تهران آمده بودند. زمانی که فیلم را تماشا کردند بدون مقدمه گفتند که من تمام کارهای موسیقی این مستند را انجام می‌دهم و یک ریال هم دستمزد دریافت نکرد. کار درباره جنگ ویژگی‌های خاص خودش را دارد و ممکن است که کمی خسته‌کننده شود و موسیقی می تواند از این اتفاق جلوگیری کند. تمام کار موسیقی این مستند تحت نظر آقای کامکار بود و من تنها در دو صحنه از فیلم نظرم را به ایشان گفتم.

تدوین مستند ۲ سال طول کشید

محمد داوودی با بیان اینکه حدود دو سال مشغول تدوین و صداگذاری اثر بودند، گفت: آن زمان اتفاق مثبتی در سازمان صداوسیما رخ داد و یک مجموعه‌ای از نیروها و گروه‌ها با هماهنگی‌هایی که انجام شد در تیپ‌های مختلف برای فیلمبرداری تقسیم شدند. فکر می‌کنم‌ هنوز هم برخی از این صداهای ضبط شده در آرشیو تلویزیون موجود باشند اما این آثار دسته بندی و سازماندهی نشده اند. این عملیات پس از دو عملیات موفق انجام شد و تقریبا حس امیدواری در دل همه وجود داشت.

وی بیان کرد: متریال بسیار خوبی برای ساخت فیلم در اختیار آقای مدنی قرار داشت و ایشان هم هوشمندانه با صداگذاری و موسیقی خوب این اثر را خلق کردند.

داوودی ادامه داد: جنگ اتفاق وحشتناکی است و حتی نظامی‌های ما هم دوست ندارند در شرایط جنگ قرار بگیرند. بسیاری از فرماندهان جنگ ما خودشان تحصیل‌کرده دانشگاه و آدم‌هایی غیرنظامی بودند اما به ضرورت وقوع جنگ پای کار آمدند. این افراد لحظه به لحظه کل منطقه، از رودخانه تا جاده آسفالت را بررسی می‌کردند.

«پل آزادی» یک حماسه کامل است

مهرداد فراهانی پژوهشگر سینمای مستند نیز درباره شاخصه‌های اصلی این مستند بیان کرد: من «پل آزادی» را یک مستند حماسی می دانم. نه تنها در ساخت و پرداخت اثر بلکه در فرامتن اثر هم این نوع حماسه مشاهده می‌شود. همانطور که تمام ایران دست به دست هم دادند تا خرمشهر آزاد شود، در پشت صحنه این اثر نیز تمام افراد تلاش کردند تا اثر ساخته شود. در مستند حماسی «پل آزادی» ما با فرد طرف نیستیم بلکه با انبوهی از آدم‌ها مواجه هستیم. این نوع فیلم من را یاد الگوی فیلم‌های شوروی می‌اندازد. به عقیده من اولین شاخصه این اثر این است که یک حماسه کامل است.

وی با اشاره به توجه کارگردان «پل آزادی» به فرم گفت: در بحبوحه شرایط سخت جنگ، آقای مدنی در این مستند به فرم هم توجه داشته اند. در این اثر نریشن اول شخص و مصاحبه نداریم بلکه موسیقی بسیار تاثیرگذار است. ما در تیتراژ اثر عنوان نویسنده موسیقی را مشاهده می‌کنیم که بسیار جالب است زیرا موسیقی عملا قصه فیلم را جلو می‌برد.

احساس کردم فردوسی دوربین به دست گرفته

در ادامه فخرالدین سیدی نیز بیان کرد: من با دیدن این فیلم یاد شاهنامه فردوسی افتادم و احساس کردم ابوالقاسم فردوسی دوربین را دست گرفته و برای ما این صحنه‌ها را روایت می‌کند. «پل آزادی» درواقع مانند یک شعر حماسی بود.

در این برنامه مستندسازانی همچون ابراهیم مختاری، سعید رشتیان، ارد زند، ارد عطارپور، فخرالدین سیدی، کیوان کیانی، پروین ثقه الاسلامی حمید جعفری و ..‌. حضور داشتند.