درخواست چالشی زلنسکی از بایدن/ جنگ ناتو و روسیه در راه است؟

خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: پیامدهای امنیتی و اقتصادی رویارویی اوکراین و روسیه برای کشورهای غربی، روز به روز بیشتر می‌شود. در این میان، طرح ایده جدید فرماندهان نیروهای اوکراینی برای جلوگیری از پیشروی روسیه در شرق، با شک و تردید نگریسته می‌شود، چرا که آنان معتقدند ارتش اوکراین با وضعیت فعلی توان مواجهه با روسیه را ندارد و لاجرم باید برای حمله به اهدافی در عمق روسیه، از موشک‌های دوربرد استفاده کند.

اگر چه بخشی از این تسلیحات از قبل در اختیار اوکراین قرار گرفته اما اجازه شلیک در اختیار شرکای غربی اوکراین است و آنان برای موافقت با این درخواست ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، ترس و هراس فراوانی دارند.

آسوشتیدپرس در گزارشی اعلام کرده که مقامات کی‌یف، در گفت‌وگو با آمریکا و سران اتحادیه اروپا، استدلال کرده‌اند که استفاده از این تسلیحات، حیاتی است. اما در طرف مقابل، روسیه هشدار داده است که صدور مجوز حملات دوربرد را به عنوان یک اقدام جنگی در نظر می‌گیرد و مهیای پاسخگویی کوبنده، است.

منظور از تسلیحات دوربرد اهدایی به اوکراین، موشک‌های دوربرد شامل سامانه‌هایی همچون Storm Shadow انگلیسی و SCALP مشابه ساخت فرانسه یا سامانه موشکی تاکتیکی آمریکایی ATACMS است. هدف نهایی استفاده از این تسلیحات، حمله به نقاطی در مسافت ۱۵۵ مایلی است تا پیشروی روسیه را کُند کند و به نیروهای تحت محاصره اوکراینی، فضای تنفسی بدهد.

هشدار پوتین به غرب

آنتونی بلینکن و دیوید لمی وزرای امور خارجه آمریکا و انگلیس طی روزهای گذشته، درباره‌ی موضوع صدور مجوز استفاده از سلاح دوربرد برای حمله‌ی اوکراین به روسیه، با ادبیاتی مبهم و نامعلوم اظهار نظر کردند و سخنان آنها نشان داد که واشنگتن و لندن نمی‌توانند به راحتی درباره‌ی این موضوع تصمیم بگیرند.

اما ادبیات ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در مورد این موضوع، کاملاً شفاف و واضح بود. او در پاسخ به سوالات خبرنگاران گفت: «اگر آن کشورها چنین مجوزی به اوکراین بدهند، چنین اقدامی را به معنای جنگ مستقیم بین روسیه و غرب قلمداد خواهیم کرد. کی‌یف برای حمله به ما نیازمند کمک ماهواره‌ای و تجهیزاتی ناتو است و این به معنای مداخله مستقیم ناتو در جنگ خواهد بود. بدون کمک نیروهای نظامی و اطلاعات ناتو، چنین حملاتی بی‌فایده خواهد بود. اعضای ناتو باید از خود سوال کنند که آیا واقعاً خواهان جنگ مستقیم علیه روسیه هستند یا نه».

پوتین آشکارا اعلام کرده که ورود مستقیم آمریکا و دیگر اعضای ناتو به جنگ علیه روسیه، ماهیت، شدت و شرایط جنگ را تغییر خواهد داد. این سخن پوتین بدین معنی است که ارتش روسیه برای مقابله با حملات احتمالی موشکی اوکراین و ناتو آماده است و باکی از پیامدهای آن ندارد. البته این فقط پوتین نیست که به اوکراین پاسخ داده است. دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین هم در مصاحبه با روزنامه ایزوستیا، اعلام کرده که در صورت صدور مجوز استفاده از موشک، کشورهای غربی از سطح حامیان اوکراین به سطح طرف‌های مستقیم جنگ، تغییر می‌کنند و روسیه پاسخ لازم را خواهد داد.

اما اظهارات دیمیتری مدودف رئیس‌جمهور سابق روسیه و معاون شورای امنیت این کشور، از پوتین و پسکوف هم تندتر بود و به طور ویژه به مواضع انگلیس درباره اوکراین واکنش نشان داد. مدودف در پیام خود در شبکه اجتماعی ایکس، درباره وعده حمایت صد ساله دیوید لمی وزیر خارجه انگلیس از اوکراین نوشت: «او دروغ می‌گوید، کشور موسوم به اوکراین ۲۵ سال آتی را نخواهد دید. تا چند سال دیگر خود جزیره انگلیس هم غرق خواهد شد. اما اگر لازم باشد، می‌توانیم با موشک‌های هایپرسونیک خود به غرق‌شدن انگلیس کمک کنیم».

در همین حال سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرده که همین حالا هم اعضای ناتو، هماهنگی اطلاعاتی لازم برای حملات اوکراین به تأسیسات غیرنظامی روسیه را بر عهده دارند. لاووروف همچنین خبر داده که برخی از مأمورین امنیتی اوکراین، در ادلب و دیگر مناطق روسیه، برای استخدام و انتقال اعضای گروه افراطی تحریرالشام یا النصره به میدان جنگ علیه روسیه در حال فعالیت هستند. اما مهمترین بخش سخنان لاوروف، این است که از دید او، غرب برای رفع محدودیت‌های استفاده از سلاح‌های دوربرد برای حمله به خاک روسیه به جمع‌بندی و تصمیم نهایی رسیده و چنین اقدامی ممکن است به فاجعه‌ای مانند چرنوبیل منجر شود که پیش از همه، اروپا از آن رنج خواهد برد».

آیا آمریکا و انگلیس تردید دارند؟

موضوع صدور مجوز حمله موشکی به روسیه، بر دیدار روز گذشته بین جو بایدن رئیس جمهور آمریکا و کایر استارمر نخست‌وزیر انگلیس هم سایه انداخت.

استارمر در مصاحبه با خبرنگاران در کاخ سفید، هفته‌های آینده را در جریان جنگ روسیه اوکراین، دوره‌ای حیاتی دانست و بر اهمیت حمایت از نیازهای کی‌یف تأکید کرد. اما بایدن ترجیح داد به طور روشن درباره ی روسیه اظهار نظر نکند و تنها به بیان این جمله اکتفا کند: «زیاد به پوتین فکر نمی کنم». البته مساله اینجاست که آمریکا و انگلیس در مورد استفاده از موشک‌ها، همفکر نیستند و پیداست که در این میان انگلیس شتاب بیشتری برای صدور مجوز دارد. اما از آنجایی که فن آوری اصلی تسلیحات موسوم به «سایه طوفان»، ساخت آمریکا است، واشگتن باید حرف آخر را بزند. آن هم در شرایطی که آمریکا با مشکلات بزرگی همچون پیامدهای حمایت از جنایات رژیم صهیونیستی اسرائیل مواجه است و در رقابت انتخاباتی بین دموکرات‌ها و جمهوری خواهان، هنوز هم موضوع جنگ اوکراین به عنوان یک فاکتور مهم، می‌تواند بر رأی و نگرش شهروندان آمریکایی اثر بگذارد.

نشریه آمریکایی پولیتیکو از قول برخی منابع دیپلماتیک از این موضوع خبر داده که کاخ سفید در حال ترسیم نقشه راهی است که بر اساس مفاد آن، برخی محدودیت‌ها در مورد نحوه استفاده اوکراین از تسلیحات اهدایی آمریکا برداشته شود. اما در عین حال، پیامدهای احتمالی نیز پیش‌بینی شوند.

پولیتیکو قبلاً هم در گزارشی اعلام کرده بود که آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا، در گفت‌وگو با رئیس جمهور و وزیر امور خارجه اوکراین، به تفصیل درباره تسلیحات دوربرد با آنها صحبت کرده است. با آنکه مایکل مک‌کال رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا قبلاً گفته بود که بلینکن، آشکارا با استفاده از موشک‌های دوربرد اتکمز (ATACMS) موافقت کرده اما منابع کاخ سفید، این اظهارات را تأیید نکرده‌اند.

البته این فقط آمریکا و انگلیس نیستند که برای حمایت از حمله موشکی اوکراین به روسیه، نمی‌توانند به راحتی تصمیم بگیرند. دو بازیگر اروپایی این جنگ یعنی آلمان و فرانسه نیز با محذورات امنیتی فراوانی روبرو هستند. به عنوان مثال، مدت مدیدی است که کارشناسان وزارت دفاع آلمان معتقدند که این کشور باید از ارسال موشک‌های دوربرد تاروس به اوکراین خودداری کند. چرا که تشدید تنش بین‌المللی را به همراه خواهد آورد.

در چنین شرایطی است که کشورهای غربی، برای تحریف افکار عمومی جهانی، موضوع جعلی ارسال موشک‌های ایران به روسیه را مطرح کرده‌اند و همزمان با آن، ناتو با انتشار یک بیانیه، مجدداً روسیه را به عنوان بزرگترین و جدی‌ترین تهدید اعلام کرد. ناتو مدعی شده که روسیه به‌دنبال تغییر اساسی ساختار امنیتی یورو-آتلانتیک است و این به مثابه یک تهدید ماندگار است.