ماندگاری آثار مذهبی در گرو چیست؟/ توبه حر واقعه دراماتیک کربلا

علی ملاقلی‌پور نویسنده و کارگردان سینما در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره ۲ اثر خود که در رابطه با امام حسین (ع) و ماه محرم است، توضیح داد: من فیلم کوتاه «جای خالی» و نماهنگ «مسافران خورشید» را چند سال پیش ساخته بودم که این آثار دوباره در جشنواره فیلم کوثر دیده شدند. نماهنگ «مسافران خورشید» که با حمایت سازمان فرهنگی هنری ماوا ساخته شده است از پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوثر جایزه بهترین نماهنگ را دریافت کرد.

کارگردان «مسافران خورشید» درباره داستان این نماهنگ عنوان کرد: این اثر درباره یک کاروان است که در اواخر دوره قاجار در حال سفر به کربلا هستند. در این مسیر راهزن‌ها به کاروان حمله می‌کنند و متوجه می‌شوند که جز پرچم، بیرق و کمی آذوقه برای زیارت امام حسین (ع) چیزی ندارند. رئیس راهزن‌ها با دیدن صحنه غارت کاروان بسیار شرمنده می‌شود و خودش را در لحظه غارت بعد از ظهر عاشورا می بیند درحالی که فکر نمی‌کرد که هرگز در چنین جایگاهی قرار بگیرد. او با دیدن این صحنه دچار تحول درونی می‌شود درنتیجه این کاروان را راهی می‌کند و خودش مانند حر در کربلا توبه می‌کند.

وی ادامه داد: داستان این نماهنگ امروزه هم کارکرد دارد. آدمی که در مسیر اشتباهی قرار می‌گیرد اگر تامل کند از آن مسیر توبه می‌کند؛ مانند اتفاقی که برای خیلی‌ها در طول تاریخ رخ داده است. درکل قصه بازگشت از مسیر شر بسیار جذاب است و به عقیده من ماجرای توبه حر در کربلا یکی از دراماتیک‌ترین قصه‌ها است.

توجه به فطرت انسانی

کارگردان «قندون جهیزیه» در پاسخ به این پرسش که امروزه برای ساخت آثار آیینی و مذهبی برای نسل جوان چه نکاتی را باید درنظر بگیریم، گفت: هر اثری که با ذات و فطرت انسانی در ارتباط باشد با گذشت زمان از بین نمی‌رود و تاثیرگذار خواهد بود. به طور مثال در دهه ۶۰ و ۷۰ سریال «روزی روزگاری» و «هزار دستان» پخش می‌شدند که تاریخی بودند اما بسیار برای ما جذابیت داشتند. مساله روایت قیام عاشورا هم از این قضیه مستثنی نیست. اگر کسی به نوعی عاشورا را روایت کند که منفک از ذات انسانی باشد، قطعاً روی مخاطبان تاثیرگذار نخواهد بود.

ملاقلی‌پور با اشاره به اینکه متاسفانه امروزه با حجم زیادی از کارهای سطحی در حوزه آیینی و مذهبی مواجه هستیم، بیان کرد: یکی از علت هایی که خیلی از این آثار آیینی و مذهبی هیچ کارکردی ندارند، ماندگار نمی‌شوند و حتی در لحظه هم اثرگذار نیستند این است که این آثار نگاه عمیقی ندارند و صرفاً می‌خواهند یک کاری کرده باشند. برای ساخت این آثار تحقیق و نظرسنجی نشده و جامعه هدفشان مشخص نیست. درواقع گاهی فقط می خواهند که کاری برای فلان مناسبت بسازند. اغلب مدیران ما چنین نگاهی دارند که می خواهند در یک بازه زمانی چند فیلم بسازند و دغدغه‌ای برای موضوع و اثرگذاری ندارند.

وی افزود: ما نماهنگ‌های زیادی داریم که شعر، تصاویر، فیلمنامه و طراحی ضعیفی دارند و صرفاً یکسری چیدمان تصاویر تقطیع‌شده همراه با موسیقی هستند. درحالی که اگر دغدغه و قصه‌ای وجود داشته باشد می‌تواند در طول زمان اثر ماندگاری خلق کند. گاهی یک حرف را نمی توان در یک قالب خاص زد یا الان زمان گفتن این حرف نیست درنتیجه اثری نمی‌سازیم. ما نباید صرفاً هزینه را هدر دهیم.

گزیده‌کارم

کارگردان «کتونی زرنگی» گفت: یکی از علت‌های اینکه من کمتر در حوزه آیینی و مذهبی اثر می‌سازم این است که گزیده کار می کنم و در این زمینه بسیار وسواس دارم. به طور مثال «جای خالی» ابتدا قرار بود که یک تیزر فرهنگی باشد اما در باشگاه فیلم سوره به فیلم کوتاه تبدیل شد. حسین حقیقی فیلمنامه اولیه را ساخته بود اما ما چندین بار آن را بازنویسی کردیم تا به یک فیلم کوتاه داستان‌دار تبدیل شود که نقطه شروع، اوج و پایانی دارد.

ملاقلی‌پور تصریح کرد: متاسفانه ما امروزه با انبوه کارهای سطحی، شعارزده و تبلیغاتی مواجه هستیم. من معتقدم که برای ساخت یک فیلم کوتاه ۵ دقیقه ای وقت و هزینه صرف می شود. اگر بتوانم با همان اثر درنگ و جرقه‌ای در ذهن مخاطب ایجاد کنم، من برنده هستم. گاهی حتی با سریال هم نمی توان چنین تاثیری گذاشت و این برای من ارزشمند است که هرکاری می‌کنیم کیفیت برایمان مهم باشد، می‌خواهد یک نماهنگ باشد، فیلم سینمایی یا سریال.

«چگوارا بازی» ساخته می‌شود

این کارگردان در پایان درباره فیلم سینمایی جدید خود گفت: پروانه ساخت فیلمنامه «چگوارا بازی» را به تهیه‌کنندگی ابوذر پورمحمدی دریافت کرده ایم. نویسندگی این فیلمنامه را من به صورت مشترک با محسن ملکی انجام داده ام. برای ساخت این فیلم با بخش خصوصی و بخش دولتی وارد مذاکره شده ایم اما هنوز سرمایه‌گذار این فیلم مشخص نیست. همچنین هنوز نمی‌توانم درباره موضوع و داستان این فیلم صحبت کنیم.