دسته‌بندی تئاتر به عروسکی و غیرعروسکی درست نیست

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی برنامه، نشست تخصصی «دنیای فانتزی» روز گذشته دوشنبه سی‌ام بهمن، با حضور هادی حجازی‌فر و محمد عاقبتی با نگاهی به نقش جشنواره نمایش‌های عروسکی تهران – مبارک و تأثیر آن بر روند تولید آثار عروسکی بزرگسال با نگاهی به سه نمایش «مامان»، «دویست‌وهشتادمین شب سال» و «مَثلِث» در تماشاخانه هامون برگزار شد.

محمد عاقبتی در ابتدای این نشست با بیان اینکه جذاب‌ترین فرم تئاتر در کل فرم‌ها و شکل‌ها، تئاتر عروسکی است، گفت: به نظر من دسته‌بندی تئاتر به عروسکی و غیر عروسکی دسته‌بندی درستی نیست. تمام آدم‌های بزرگ در این زمینه کار کرده‌اند بدون اینکه مرزبندی برای این شکل قائل باشند.

وی ادامه داد: وقتی در دنیای واقعی خط قرمزهایی برای تخیل وجود دارد، فقط می‌توان از عروسک که شکلی تکامل یافته از تئاتر است و اصلاً دوست ندارم آن را به عروسکی و غیر عروسکی تقسیم کنم، بهره برد. باید به این نکته توجه داشت که تئاتر عروسکی بسیار جلوتر از تئاتر بزرگسال است.

در ادامه این بخش، هادی حجازی‌فر بیان کرد: تئاتر عروسکی یک سری ابزار مازاد از آنچه سایر گونه‌های تئاتر دارند در اختیار ما قرار می‌دهد به همین دلیل کامل‌تر است. اما من از عنوان تئاتر عروسکی بزرگسال استقبال می‌کنم چراکه در بحث برندینگ این گونه نمایشی طی سال‌های گذشته یادآور کار کودک بوده است و اگر ما بخواهیم این آشنایی‌زدایی را از ذهن مخاطب پاک کنیم، زمان‌بر است.

وی گفت: قطعاً با جا افتادن چند کار خوب از نمایش عروسکی بزرگسال جذب مخاطب اتفاق خواهد افتاد و تنها چیزی که این حیات را از حالت گلخانه‌ای خارج می‌کند، حضور مخاطب است در غیر این صورت این روند به افراد وابسته می‌شود و هرگز نمی‌تواند یک حیات ادامه‌دار و کم آسیب داشته باشد.

این هنرمند ادامه داد: وقتی جشنواره عروسکی ۲ دوره برگزار نمی‌شود وقفه عجیب و غریبی در تولیدات نمایش عروسکی می‌افتد و خیلی از دانشجویان تا زمان فارغ‌التحصیلی یک کار بزرگسال نمی‌بینند.

وی افزود: برند تئاتر عروسکی ویژه کودک به واسطه مدارس و مهدها حیات خود را دارد به همین دلیل این نیاز باعث تولید می‌شود اما در بخش بزرگسال این تئاتر جز برای دست‌اندرکاران عروسکی جا نیفتاده است.

این هنرمند در بخشی از سخنانش بر این نکته تاکید کرد که یکی از دلایل پذیرش دبیری نوزدهمین جشنواره نمایش‌های عروسکی تهران – مبارک گرفتن سهیمه اجرا برای نمایش‌های این رویداد بوده است.

حجازی‌فر با بیان اینکه با توجه به شرایط روز الصاق تئاتر عروسکی بزرگسال به درد فعالان این عرصه می‌خورد، گفت: استفاده از عنوان تئاتر عروسکی بزرگسال هرچند جعلی است به لحاظ استفاده‌ای که می‌تواند برای گروه‌ها داشته باشد در شرایط فعلی مفید است. قطعاً تولید و اجرای کار خوب در این عرصه باعث دیده شدن این نمایش‌ها در طول سال‌های آینده خواهد شد.

سپس محمد عاقبتی گفت: سال‌هاست قرار بوده تا یک سالن در اختیار نمایش عروسکی باشد اما این اتفاق نیفتاده است. روی حرف من، خود هنرمندان است و به نظرم نباید پیش زمینه ذهن‌شان این باشد که ما مدلی از تئاتر هستیم که نیاز به حمایت دارد. تئاتر، تئاتر است. فقط افرادی که تئاتر غیرعروسکی کار می‌کنند یک امکان کمتر از افراد فعال با ابزار عروسک دارند.

وی ادامه داد: مطالبات در همه چیز فراموش شده است. به شدت از جایگاه مدیریت دولتی تئاتر منتقد هستم. پیشرفتی اگر در تئاتر شکل گرفته به دست خود هنرمندان بوده است و باعث تأسف است که در جایی زندگی می‌کنیم که امکان دیده شدن هنرمندان جشنواره‌هاست.

عاقبتی افزود: من این را درک می‌کنم و می‌فهمم که جشنواره‌ها ضروری هستند اما باعث تأسف است که با وجود حضور هنرمندانی که سال‌هاست از دنیای دانشجویی یا جشنواره‌ها فاصله گرفته‌اند همچنان جشنواره‌ها تنها راه بقا و ادامه حیات هنری در این عرصه به شمار می‌رود. مشکلی با جشنواره ندارم اما حرفم این است اگر جشنواره نباشد چه امکان دیگری برای ادامه اجراها هست؟

حجازی‌فر در ادامه با تاکید بر لزوم توجه به آثار نمایش عروسکی گفت: ما نباید با خستگی‌هامان امکان حیات را از آدم‌هایی که با هزاران امید در این عرصه فعالیت دارند، بگیریم.

حجازی‌فر با گلایه از خانواده عروسکی گفت: آثار عروسکی روی صحنه نباید با کمبود مخاطب مواجه شوند. ما چاره‌ای جز کار کردن نداریم. با کار کردن برای یک سری آدم دیگر رؤیا می‌سازیم. من به شخصه محصول یک تشویق بودم. گاه، دلایلی خیلی کوچک، می‌تواند مسیر زندگی یک شخص را عوض کند و اینها تنها با کار کردن به دست می‌آید.

این بازیگر و کارگردان در پایان سخنانش اعلام کرد: هر کار عروسکی که استاندارهای لازم را داشته باشد و افراد حاضر در این جمع بر این اساس برای ۲ بار به تماشای آن بنشینند، تهیه‌کنندگی آن را قبول خواهم کرد و تماشاخانه هامون پذیرای اجراهای عروسکی خواهد بود. ما باید به بهانه‌های مختلف زمینه اجرای عموم را فراهم کنیم و امیدوارم با کارهای جدید و اجرای مجدد آثار امسال نمایش‌‎های عروسکی بزرگسال بیش از پیش شناخته شود.

در انتها سه نمایش «مامان»، «دویست‌وهشتادمین شب سال» و «مَثلِث» مورد بررسی قرار گرفتند.

عکس از محمد رجب‌زاده است.